Bestuur en beleidsplan

RMCA is een in 2022 opgerichte onafhankelijke stichting die zich inzet voor betere overlevingskansen voor moeders en kinderen rondom de bevalling. De stichting is geïnitieerd door Mahbooba en Mahmood, beiden artsen met internationale en Afghaanse wortels. Ze worden ondersteund door gemotiveerde professionals met achtergronden als ontwikkeling en samenwerking, fondsenwerving en projecten rondom gezondheid.

‘Wil je mee doen?’ vroeg Mahbooba Menapal aan ieder van ons. Omdat we alle vier ‘ja’ zeiden, zitten we nu in het onbezoldigde bestuur met: Mahbooba Menapal (voorzitter), Charlotte Stam, (secretaris), Gert Meijer (penningmeester), Marcel Kolder (algemeen bestuurslid) en Monica Bouman (algemeen bestuurslid). Mahmood Menapal krijgt de leiding over het driejarig pilot project in Afghanistan (juni 2023 tot eind 2025). Samen met zijn echtgenote Rona Menapal – ook zij is arts – wil hij liefst zo snel mogelijk met deze missie naar Afghanistan vertrekken.

---

Raad van Toezicht

Stichting RMCA heeft ook een Raad van Toezicht in Nederland die verantwoordelijk is voor het toezicht houden op het bestuur en de gang van zaken binnen een organisatie. Daarnaast fungeert de Raad van Toezicht ook als een bron van strategisch advies voor het bestuur. Leden van het Raad van Toezicht zijn momenteel:

• Mw. Marloes Borsboom, Stichting Vrienden van Afghanistan
• Dhr. Ed Kronenburg, oud-ambassadeur NL, voormalig ambtenaar
  Ministerie Buitenlandse Zaken, Stichting Vrienden van Afghanistan
• Dhr. Koos van Dam, oud-ambassadeur NL, arabist en internationaal
  conflictbemiddelaar

Momenteel wordt er ook in Afghanistan een Raad van Toezicht opgesteld met lokale experts.

Jaarverslag 2023

Het jaarverslag in tekst over 2023. Het financieel jaarverslag is onderin deze pagina te vinden.

Beleidsplan en administratieve informatie

De stichting Rescue Mother and Child Afghanistan is gevestigd in Almere en heeft een inschrijving bij de Kamer van Koophandel onder nummer 86898051. Het RSIN nummer is 864139172. Het is een zogeheten steunfonds gevestigd in Nederland en opereert als een non-gouvernementele organisatie (NGO). Stichting RMCA heeft ook een ANBI-Status.

Beleidsplan Stichting Rescue Mother and Child Afghanistan2023-2025

Stichting Rescue Mother and Child Afghanistan (hierna RMCA) is opgericht op 30 juni 2022 in Rotterdam. De stichting is opgericht met het doel om Afghanistan te helpen bij het opzetten van basisgezondheidszorg voor zwangere vrouwen en jonge kinderen. Anno 2023 ontbreken de meest basale voorzieningen en daar hebben vooral vrouwen en kinderen last van.De twee oprichters van de stichting komen van oorsprong uit Afghanistan. Zij zijn respectievelijk in 2000 en 2012 met hun gezinnen in Nederland komen wonen. Mahmood en Mahbooba Menapal (broer en zus) waren jarenlang als arts/medisch coördinator in dienst van UNHCR en Artsen Zonder Grenzen – o.a. in Pakistan.Mahbooba Menapal is bestuursvoorzitter van RMCA. Zij heeft gemotiveerde Nederlandse bestuursleden aangetrokken met inhoudelijke en kennis en organisatorische ervaring. Samen vormen zij het stichtingsbestuur. Mahmood Menapal zal in Aghanistan vanuit het op te richten RMCA kantoor in Kabul de nieuwe organisatie opzetten, coördineren en aansturen.

1. Inleiding

Sinds de Westerse Alliantie in augustus 2021 Afghanistan verliet en de Taliban aan het bewind kwam, is het land in een ongekend grote humanitaire crisis terecht gekomen. Klimaatverandering, armoede en hongersnood zijn slechts enkele van de oorzaken. Door het verbod van de Taliban op vrouwenarbeid hebben veel internationale humanitaire organisaties hun werk in Afghanistan stopgezet en het land verlaten. Vooral vrouwen en kinderen worden hierdoor getroffen.Mahmood Menapal is in de zomer van 2022 in Afghanistan geweest. Daar heeft hij verkennende gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van ministeries in Kabul en met dorpshoofden in verschillende regio’s. Het beleidsplan is opgesteld op basis van de kennis die Mahmood Menapal daar heeft opgedaan en de contacten die hij heeft kunnen leggen. Hij heeft van officiële zijde de vraag gekregen om liefst zo snel mogelijk te beginnen. De nood is hoog.Liefst nog dit jaar, in 2023, willen we beginnen met onze inzet om de kwaliteit van de verloskunde en perinatale zorg in Afghanistan te verhogen. Dat vergroot de kans van zowel de moeder als het kind om een geboorte te overleven en in leven te blijven. Ook willen we de kennis die we in Nederland hebben op het gebied van verloskunde, kunnen delen met verloskundigen in Afghanistan. Omdat vrouwen als moeders, dochters en echtgenotes de spil zijn van hun families, richten we ons op de families. Dat doen we via de Family Health Houses, waarin een verloskundige de centrale actor is. Helaas liggen alle FHH’s nu stil. Oorspronkelijk waren ze ontwikkeld door het UNFPA (United Nations Population Fund Afghanistan) en het Ministerie van Volksgezondheid van Afghanistan. Toen de Taliban in 2021 aan de macht kwamen, werden de 191 operationele FHH’s abrupt gesloten. Stichting Rescue Mother & Child Afghanistan wil de Family Health Houses (FHH’s) weer nieuw leven inblazen. Als RMCA nog in 2023 fondsen kan verwerven en we onze plannen voor 2023 kunnen realiseren, zullen we mogelijk binnen een termijn van 3 jaar steunpunten in diverse steden en dorpen rondom Kabul kunnen realiseren. De huidige regering wil graag dat – met hulp van RMCA – de FHH’s weer operationeel worden.

• Missie

Wij willen het hoge sterftecijfer van moeder en kind tijdens de bevalling in Afghanistan terugdringen door Family Health Houses (familiegezondheidshuizen) te heropenen en verloskundigen in dienst te nemen die momenteel zonder werk zitten. Ook willen we deze (jonge) vrouwen de kans bieden om zich verder te ontwikkelen in hun vak. Wij zorgen ervoor dat er in Afghanistan een medische opleiding komt voor verloskundigen in de FHH’s. Zo kunnen zij het leven van moeders en kinderen in Afghanistan redden.

• Visie

Het sterftecijfer van moeder en kind in het kraambed in Afghanistan is één van de hoogste ter wereld en dat willen we terugdringen. We voelen ons gecommitteerd om de levens van moeders en kinderen in deze kwetsbare situatie te redden.

• Kernwaarden

• Een merkbare daling van de moeder- en pasgeborene sterfte
• Lokale meisjes en vrouwen hebben de mogelijkheid om opgeleid te worden tot vroedvrouw.
• Vrouwen krijgen de kans om een inkomen te genereren door hun werk in FHH’s.

RMCA zal na de opening van het programma haar doelen (daling van de moeder- en kindersterfte in de regio) kunnen bereiken met:

• Een sterk, ervaren en toegewijd team in Nederland en ook in Kabul;
• Een duidelijk en uitgebreid plan voor de uitvoering van het programma;
• Goed gedefinieerde verwijzings- en follow-up criteria voor patiënten;
• Goede afstemming tussen medewerkers in Afghanistan;
• Regelmatig contact en online ontmoeting met het RMCA-bestuur op afstand in Nederland

Afghanistan heeft een van de ergste moeder- en kindersterfte ter wereld, met 638 vrouwen die sterven per 100.000 levendgeborenen (zelfs 1600/100.000 in 4 provincies volgens CDC, UNICEF en het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid onlangs). Om moeder-, neonatale- en kindersterfte te verminderen zal gebruik worden gemaakt van een adequaat risicozwangerschap-management-systeem, dat start met Antenatal Care (ANC), opvolging, begeleiding van zwangere vrouwen en aanmoediging om te bevallen in FHH’s (familiegezondheidshuizen) en PNC (postnatale zorg) en het verstrekken van preventievoorschriften zoals:

• Vaccinatie, gezonde voeding en verstrekking van vitaminen en supplementen.
• Preventieve maatregelen voor tbc, aids, soa en andere relevante infectieziekten.
• Vroege opsporing van vrouwen met tekenen van risicozwangerschap.
• Vroegtijdige opsporing van complicaties en kwetsbare patiënten tijdens de zwangerschap.
• Het bieden en beschikbaar stellen van basisvoorzieningen voor kraamzorg aan de lokale gemeenschap op loopafstand.
• Adequaat verwijzingssysteem inclusief vervoer naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis in de grote stad.
• Postpartumzorg (PPC), inclusief borstvoedingsproblemen, gezinsplanning en psychologische begeleiding van jonge moeders.

Tot in 2021 waren er basisopleidingen voor verloskundigen in Afghanistan. Deze moeten weer operationeel worden. Daarnaast is er behoefte aan kennisverdieping en -uitbreiding op HBO-niveau. De directie van de Medische Faculteit van de Universiteit in Kabul heeft onze directeur in Kabul gevraagd om dit vanuit Nederland mede te organiseren. Wij hebben de voorbereiding en uitwerking van deze opgave om die reden opgenomen in dit beleidsplan.

We zullen lokale centra gebruiken voor onderwijs- en trainingsdoeleinden met toestemming en volgens de WHO-normen. We willen bijdragen aan de empowerment van vrouwen, gezinnen en de samenleving door te voorzien in basisvoorzieningen voor de geboorte van moeders en kinderen. Daarnaast zal ons plan bijdragen aan het creëren van vaardigheden op het gebied van gezondheidseducatie en het implementeren van kansen door actieve deelname van de lokale gemeenschap.

• Strategie

We starten met een kantoor in Kabul en beginnen in drie districten rondom Kabul. Dit zijn Maidan Wardak, Bamiyan en Ghorband (district Parwan). In 2024 en 2025 zal dit aantal in de verdere omgeving van Kabul worden uitgebreid naar 10 familiegezondheidshuizen.

Voor het leven en de gezondheid van vrouwen en hun gemeenschappen op het platteland van Afghanistan

• We openen en ondersteunen goed functionerende FHH’s (familiegezondheidshuizen);
• We bieden banen aan vrouwen en mannen, die de FHH’s runnen als vroedvrouwen en ondersteunend personeel.

Op het gebied van onderwijs in de gezondheidszorg

• we delen kennis over gezondheidsonderwijs in Afghanistan en in Nederland
• we geven trainingen ter plaatse en in digitale vorm;
• We ontwikkelen gezamenlijke curricula op verschillende niveaus over gezondheidszorg voor moeder en kind.

Huidige situatie:
Het pilotproject van RMCA – vanaf midden 2023 – biedt een programma aan waarin we drie familiegezondheidshuizen (FHH’s) heropenen in het landelijke gebied van Afghanistan rondom Kabul. Dit plan maakt deel uit van een lange termijnstrategie om het FHH’s-systeem te herstellen en te versterken. Bovendien wordt er in dezelfde periode een onderzoek gedaan naar het opzetten van hbo-opleidingen voor vroedvrouwen in Afghanistan, en het opstellen van een educatief aanbod vanuit Nederland.

FHH’s

Tussen 2013 en 2021 ontwikkelde de Afghaanse regering met het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) Family Health Houses (FHH’s) voor gemeenschappen op het platteland om moedersterfte terug te dringen door het bieden van basisgezondheidszorg. In de zomer van 2021 waren er 172 FHH’s met aantoonbaar goede resultaten die vrouwen ondersteunen tijdens de zwangerschap en de geboorte van hun baby.
Het is van belang dat op zo kort mogelijke termijn (een deel van) deze huizen weer levensvatbaar zijn gemaakt.

De lokale gemeenschap heeft inspraak in het beheer van een FHH. In een FHH is de verloskundige de hoofdverantwoordelijke. Eerst kiest de lokale gemeenschap een vrouw uit, die wordt vervolgens opgeleid tot vroedvrouw. Deze vrouw gaat dan aan de slag als vroedvrouw in de FHH van haar gemeenschap. Ze heeft ondersteunend personeel en wordt ook geholpen door de gemeenschap. Uitgebreide medische zorg is beschikbaar op wijkniveau. Helaas kwam er in het vroege najaar van 2021 abrupt een einde aan deze unieke zorgvoorzieningen.

Ontdekken & netwerken

Om zich ter plekke te oriënteren vertrok één van de oprichters van de stichting, Mahmood Menapal, in mei 2022 naar Afghanistan voor drie maanden. Hij voerde gesprekken bij het ministerie van Volksgezondheid en met ngo’s die samenwerken met dit ministerie. Ook reisde hij naar drie plattelandsgebieden om de vraag naar lokale gezondheidszorg te peilen en te onderzoeken of heropening van een FHH wenselijk was. Hij had goede gesprekken met gemeenschapshoofden en districtsbestuurders.

• Middelen 3-jaars periode 2023-2025

Onderstaand is een inzicht te zien van de te maken kosten tijdens de looptijd van dit beleidsplan.

NB. De functie van bestuurslid van stichting Rescue Mother and Child Afghanistan is onbezoldigd;

De middelen die deze activiteiten zullen moeten ondersteunen zijn aangevraagd bij de UNFPA en bij lokale fondsen in Nederland. Wij steven ernaar om niet te afhankelijk te worden van slechts één of twee geldverstrekkers. Daarnaar zal in de eerste periode veel aandacht uitgaan.

• Epiloog

1. De bestuursleden in Nederland en de aankomend directeur voor Kabul en zijn vrouw willen hulp bieden aan de meest kwetsbare mensen in Afghanistan; in ons geval gaat het om levensreddende perinatale zorg (vanaf 22 weken zwangerschap tot enkele weken na de geboorte) voor moeders en hun pasgeboren kinderen door het openen en beheren van goed functionerende Family Health Houses met medewerkers.
2. Wij zijn ambitieus. In het eerste jaar bieden we met een relatief laag budget bereikbare hulp door het openen en operationeel maken van drie FHH’s. Met hulp van donoren willen we op eerst de korte, maar daarna ook de langere termijn ons bereik vergroten. Met meer operationele FHH’s in Afghanistan kunnen meer vrouwen en pasgeboren kinderen na een geboorte in leven blijven. Een streefdoel is om binnen vijf jaar tenminste 191 FHH’s te openen.
3. Wij, het RMCA bestuur in Nederland en RMCA Kabul hebben het volgende te bieden:

1. Kennis en ervaring op het gebied van medische organisatieontwikkeling;

2. Toegang tot relevante internationale kennisinstellingen en ngo’s op het gebied van internationale humanitaire hulp;

3. De directeur voor het RMCA Kabul en twee RMCA bestuursleden hebben in conflictgebieden gewerkt, in Centraal Azië, het Midden Oosten en Afrika;

4. Het RMCA bestuur in Nederland en de directeur voor RMCA Kabul onderhouden goede relaties met het Ministry of Public Health van Afghanistan, met de Afghaanse Ambassade in Nederland en met het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Nederland.

5. De directeur voor Kabul heeft ervaring met en kennis van de verschillende bevolkingsgroepen in Afghanistan, opgedaan tijdens zijn medische werk met Afghaanse vluchtelingen in Pakistan en andere landen.

• Afsluiting

In dit beknopte beleidsplan zijn de contouren geschetst van het streven van het bestuur van RMCA. Dit bestuur is samengesteld uit diverse deskundigheden die het slagen van onze missie heel aannemelijk maakt. Wij verwachten hiermee aan de lezer duidelijk te hebben gemaakt welke middelen wij hebben. En uiteraard welke mogelijke valkuilen in het verschiet liggen.

Het bestuur bestaat uit onbezoldigde professionals uit diverse vakgebieden.

U kunt altijd via onze website www.stichtingrmca.nl vragen stellen. Wij zullen dan zeker reageren.

Financieel Jaarverslag Stichting Rescue Mother and Child Afghanistan 2023